ΚΕΙΜΕΝΟ: «Οι θεωρίες συνωμοσίας βλάπτουν»
Το παρακάτω κείμενο δημοσιεύθηκε σε κυριακάτικη εφημερίδα στις 21 Οκτωβρίου 2018. Είναι άρθρο της Τασούλας Καραϊσκάκη και αναφέρεται στους κινδύνους που ενέχει η αμφισβήτηση της επιστημονικής γνώσης.
«Είναι απίστευτα επικίνδυνο και καταστροφικό να μη δίνουμε σημασία στην ψευδοεπιστήμη» διεμήνυσε την περασμένη εβδομάδα ο Πολ Ρόμερ (Νόμπελ Οικονομίας 2018), τονίζοντας ότι θα πρέπει να επιδεικνύουμε μηδενική ανοχή στην αμφισβήτηση των επιστημονικών στοιχείων.
Δεν είναι μόνο οι θεωρίες συνωμοσίας και η ψευδοϊστορία- π.χ. ότι οι Κινέζοι ανακάλυψαν την Αμερική, εξωγήινοι δίδαξαν την κατασκευή των πυραμίδων…- που βρίσκουν τεράστια απήχηση. Δημοφιλείς είναι και αναρίθμητοι ψευδοεπιστημονικοί, επιστημονικοφανείς ισχυρισμοί. Στους καταλόγους των ψευδοεπιστημών περιλαμβάνονται δεκάδες, αστρολογία, αστροθεραπεία, μαντική,…παραψυχολογία,…, πνευματισμός, βιοσυντονισμός κ.ο.κ. που παγιδεύουν το πνεύμα στον ανορθολογισμό. Ωστόσο, η αμφισβήτηση δεδομένων σχετικά με το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία είναι που παρασύρουν πλήθη σε ολέθριες για την ανθρωπότητα οδούς.
«Υπάρχουν ακόμη άνθρωποι, ευτυχώς στο εξωτερικό προς το παρόν τουλάχιστον, που πιστεύουν ότι η Γη είναι επίπεδη ή και ότι η προσελήνωση δεν έγινε ποτέ, αλλά και στο εσωτερικό που θεωρούν ότι μας «ψεκάζουν», λέει ο Κωνσταντίνος Καρτάλης, καθηγητής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. «Πρόσφατα παραδείγματα καχυποψίας στην επιστήμη αποτελούν το αν είναι αναγκαίος ο εμβολιασμός ως μέτρο πρόληψης ασθενειών αλλά και αν πράγματι αλλάζει το κλίμα του πλανήτη. Και στις δύο περιπτώσεις τα επιχειρήματα δε βασίζονται σε πειραματικά ή άλλα δεδομένα, γεγονός που τα καθιστά αυτοδίκαια έωλα. Άλλωστε, βασική προϋπόθεση της επιστημονικής γνώσης είναι η έρευνα που προηγείται, έρευνα που σε ορισμένες περιπτώσεις οφείλει, για να είναι συνεπής, να είναι εντατική και μακροχρόνια».
Κάτι περισσότερο από προειδοποιητική κραυγή μπροστά στην αδράνεια που φέρνει η αμφισβήτηση της επιστήμης ήταν η έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) που στηρίχθηκε σε 6.000 επιστημονικές μελέτες: η άνοδος της θερμοκρασίας είναι αδύνατον να συγκρατηθεί στον 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, βαδίζουμε ολοταχώς σε αύξηση 2 ή και 3 βαθμών. Μόλις ξεπεραστεί το φράγμα του 1,5 βαθμού, που εκτιμάται ότι θα συμβεί το 2030, ακόμη και μια άνοδος κατά κλάσματα του βαθμού θα οδηγεί σε ξηρασίες, πλημμύρες, καύσωνες και φτώχεια σε μεγάλα τμήματα του πλανήτη. Στην Ελλάδα, πολλές περιοχές θα κινδυνεύσουν από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας από 0,2 έως 0,5 μέτρα. Οι παρατεταμένες ξηρασίες, η αύξηση των ανέμων, οι καύσωνες θα επηρεάσουν γεωργία, τουρισμό και υγεία.
Παράλληλα, ξεχασμένες ασθένειες επανεμφανίζονται εξαιτίας του αντιεμβολιαστικού κινήματος – κοκίτης, μηνιγγίτιδα, παρωτίτιδα, ιλαρά. Ειδικά σε ότι αφορά την τελευταία, την περίοδο 2016-2018 έχουν καταγραφεί 20.000 περιστατικά στην Ευρώπη, σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ και 79 θάνατοι (οι 31 το 2018). Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί 3.258 κρούσματα ιλαράς και τέσσερις θάνατοι, από 1/5/2017 έως 11/10/2018. Το 20% του πληθυσμού στη χώρα είναι ανεμβολίαστο ή ατελώς εμβολιασμένο. Επίσης, έχουν πενταπλασιαστεί τα περιστατικά του έρπητα ζωστήρα- στην Ευρώπη καταγράφονται πλέον 1,8 εκατομμύρια περιστατικά ετησίως.
Α. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ: ΣΩΣΤΟ Η ΛΑΘΟΣ;
- Ο άνθρωπος κινδυνεύει περισσότερο από την κλιματική αλλαγή παρά από τις ψευδοεπιστήμες.
- Τα επιχειρήματα που δε βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα μπορούν εύκολα να ανασκευαστούν.
- Η αύξηση της θερμοκρασίας της Γης θα προκαλέσει άνοδο της παγκόσμιας φτώχειας.
- Η Ελλάδα δε θα επηρεαστεί από την άνοδο της θερμοκρασίας, γιατί βρίσκεται κοντά στη θάλασσα.
- Το κίνημα κατά των εμβολιασμών ευθύνεται για την αύξηση των κρουσμάτων ιλαράς στη χώρα μας.
Β. Μπορούμε να πούμε ότι το παραπάνω κείμενο είναι απόσπασμα επιστημονικού λόγου; Αιτιολογήστε την απάντησή σας.
Γ. Με ποιους τρόπους πειθούς αναπτύσσεται η τέταρτη παράγραφος; Αιτιολογήστε την απάντησή σας.
Δ. Ποιος είναι ο ρόλος των παρακάτω σημείων στίξης;
-Των εισαγωγικών, στην πρώτη παράγραφο
-Της διπλής παύλας, στη δεύτερη παράγραφο
-Της άνω και κάτω τελείας στην τρίτη γραμμή της τέταρτης παραγράφου
-Του κόμματος, μετά τη λέξη «παράλληλα», στην αρχή της τελευταίας παραγράφου.
Ε. Να βρείτε τη σημασία του α΄ συνθετικού στις παρακάτω λέξεις και να το χρησιμοποιήσετε για να φτιάξετε καινούργιες λέξεις: ψευδοϊστορία, προσελήνωση, ανορθολογισμός, αντιεμβολιαστικό, προβιομηχανικά
ΣΤ. Γράψτε ένα άρθρο, με σκοπό να δημοσιευθεί σε τοπική ιστοσελίδα, γύρω από τους κινδύνους που απειλούν την περιοχή μας λόγω της κλιματικής αλλαγής (250 λέξεις). Ακολουθήστε βοηθητικά το παρακάτω σχεδιάγραμμα:
1η παράγραφος. Εισαγωγή: Τι είναι η κλιματική αλλαγή και πού οφείλεται.
2η παράγραφος: Πρώτη συνέπεια για την περιοχή μας: Αύξηση της στάθμης της θάλασσας. Επιπτώσεις
3η παράγραφος: Δεύτερη συνέπεια: Μείωση της γεωργικής παραγωγής: Επιπτώσεις
4η παράγραφος. Επίλογος: Τονίζουμε τη σημασία της πρόληψης. Προτείνουμε λύσεις.
Μπορείτε να αναπτύξετε με εντελώς διαφορετικό τρόπο το γραπτό σας, εάν το επιθυμείτε.
2ο ΘΕΜΑ: Στις μέρες μας, είναι γενικά διαπιστωμένο ότι η επιστήμη αμφισβητείται από κάποιες ομάδες και πρόσωπα κύρους, με ανησυχητικές συνέπειες για το περιβάλλον και την υγεία. Πώς μπορούν οι πολίτες να αντιμετωπίσουν την απειλή που ενέχει η αμφισβήτηση του ορθολογισμού; Αναπτύξτε την άποψή σας σε άρθρο που θα δημοσιευθεί σε τοπική εφημερίδα. (600 λέξεις).